前面两条解释的很清楚
对第三条有点不解:
先进篇,有多处提到了人:
子曰:“先进于礼乐,野人也;后进于礼乐,君子也。如用之,则吾从先进。”
子曰:“孝哉闵子骞!人不间于其父母昆弟之言。"
颜渊死,子哭之恸。从者曰:”子恸矣!“曰:“有恸乎?非夫人之为恸而谁为?”
颜渊死,门人欲厚葬之。子曰:“不可。”
门人厚葬之。子曰:“回也视予犹父也,予不得视犹子也。非我也,夫二三子也。”
子张问善人之道。子曰:“不践迹,亦不入于室。”
子路问:“闻斯行诸?”子曰:“有父兄在,如之何其闻斯行之?”
冉有问:“闻斯行诸?”子曰:“闻斯行之。“
公西华曰:“由也问闻斯行诸,子曰:‘有父兄在’;求也问闻斯行诸,子曰:‘闻斯行之’。赤也惑,敢问。”子曰:“求也退,故进之;由也兼人,故退之。”
“点,尔何如?”
鼓瑟希,铿尔,舍瑟而作,对曰:“异乎三子者之撰。”
子曰:“何伤乎?亦各言其志也。”
曰:“莫春者,春服既成,冠者五六人,童子六七人,浴乎沂,风乎舞雩,咏而归。”
夫子喟然叹曰:“吾与点也!”
这几处的“人”,也可以按统治者、贵族的意思去理解吗?
【 在 computec (刀傍) 的大作中提到: 】
: 标 题: Re: [原创]流传了二千多年的《论语》到底说些什么(一)作者:
: 发信站: 水木社区 (Wed Sep 2 14:37:23 2020), 站内
:
:
: 答w19830818同学:
:
: 今天我们对古籍的曲解和误解,绝不仅仅在误抄错改了几个关键字的层面上.
: 而在于古今语境不同,文化背景不同,历史渊源不同.
: 在于语言的发展和它的生命过程中,其内涵的不断变化和扬弃.
: 在于我们今天以为自己理解,能够讲通,但实际上只是做了字面上的功夫,未曾深入其结构和逻辑,却自以为是的错觉.
:
: 就<学而>这节而言,大部分解释都停留在人教高中版的程度.
: 而人教版的主旨是为现代思想教育服务.
: 他完全脱离了古代特定的历史文化背景.
: 结果就是:译文呈现的是一种,缺乏内在逻辑,东拉西扯,不着调的表达.
: 他看起来是语法通顺的,可以接受,但同时结构又是奇怪的,思维方式是过于跳跃的.
: (中心思想:孔子谈生活,两个高兴和一个不要不高兴?)
:
: 这种情况是现代翻译文言文的一种非常有代表性的状态.
: (古人注释更古的文言文,是只写注,极少译成白话.当然,这也是有利有弊.)
:
: 事实上,在涉及一些核心概念的时候,文言文特别是先秦文言文,用现代汉语直译,绝大多数情况下是行不通的(不得已).
:
: 因为背景的巨大差异 导致文字的内涵是不同的,
: 古文中的这些字,词,概念,我们极难在现代汉语中找到对应的,背景,内涵,所指范围一致或相当的字,词,短语.
:
: 忽视这种差异: 用学(习)译学,用(温)习译习,用朋(友)译朋,用(别)人译人,
: 只会得到一些似是而非的解释.
: 这种译文只是在语法层面上说的通,或者说他们只是造了些和原文有些类似的句子,
: 以帮助读者理解原文的语法结构.
: 而在逻辑层面,在内容上,在实质上,和原文却完全是两回事.
:
:
: 下面我们就看看,这些概念的差异到底在哪,他对文章的内容,结构,逻辑的影响又是怎样的.
:
: 原文:
: 子曰:学而时习之,不亦说乎?有朋自远方来,不亦乐乎?人不知而不愠,不亦君子乎?
:
: 第一句
: "学"
: 是指学什么?这里没说.
: 在论语里,这类省略"学"的宾语(或定语)的情况,都是一种含义:
: 泛指学习统治者行为规范(广义的周礼).
: 特指周礼官方教育体系的六艺,即:礼乐射御书数
: 这六种当时军事,政治,经济统治的必要技能.
: (在孔子教学后期,六艺渐渐转化为学习成本更低的六经,但性质是一样的.)
:
: 种地打铁经商这些农工商技能能算学么?今天小学生也学数学语文音乐 能算学么?
: 前者和统治无关不算,后者在今天依然和统治无关还是不算.
:
: (示例
: 论语.为政: 子曰:“吾十有五而志于学,三十而立,四十而不惑,五十而知天命,六十而耳顺,七十而从心所欲,不逾矩。”
:
: 论语.学而: 子夏曰:“贤贤易色,事父母能竭其力,事君能致其身,与朋友交言而有信。虽曰未学,吾必谓之学矣。”
:
: 论语.学而: 子曰:“君子食无求饱,居无求安,敏于事而慎于言,就有道而正焉,可谓好学也已。”
:
: 论语.卫灵公: 子曰:“君子谋道不谋食。耕也,馁在其中矣;学也,禄在其中矣。君子忧道不忧贫。”
: )
:
: 论语.子路 子曰:“诵诗三百,授之以政,不达;使于四方,不能专对;虽多,亦奚以为?”
: (熟读<诗经>三百首,即可授之以政,可以使于四方.如果都不能做好,那读再多书也不会有用.)
:
:
:
: "习"
: "习"是我们今天说的复习么?是温习功课么?现在很多释义都这么解释,实际是不对的
: "习"在这里是行动,是实践,是有所作为. 用白话说就是,用的着,用的上.
:
: 而复习和温习都在"学"里面,也就是说当时的学,相当于今天的 "学.习"
: (但内容指向不同,当时特指学习周礼或统治技能)
: 当时的习,相当于今天的实践和运用,是必须有某种行动的概念.
:
: 一个人学了统治技能然后又用的着是什么状态?
: 不就是进入统治阶层或成为统治者,并且进行统治或帮助进行统治么?
: 或者全身心的投入成为统治者的想象(演习,演戏)中,这时候要不要内心愉悦?
:
: 还是说孔子当时是在用亲身经历教导学生:刷题是一件多么快乐的事情! ?
:
: (示例
: 礼记.月令: 是月也,天子乃教于田猎,以习五戎,班马政。
:
: 礼记.特郊牲: 季春出火,为焚也。然后简其车赋,而历其卒伍,而君亲誓社,以习军旅。
: 礼记.射义: 是以诸侯君臣尽志于射,以习礼乐。夫君臣习礼乐而以流亡者,未之有也。 [流亡,指失去封国.]
: )
:
:
:
: 第二句
: "朋"
: "朋"和"友"并不是一个意思
: 朋是指地位低于或等于你的人,友是指地位高于或等于你的人
: 我们今天还在说"国际友人",显然,这是对别人的尊敬,是降低自己的姿态.
: 如果说"国际朋人"呢? 那可能就要发生矛盾了.不能这么说.
:
: 所以,这句话"有朋"虽然语法上说的通,但意思却歪了.它表达的是一种自以为是的姿态.
: 而"友朋"才是意义完整的,正常的,合乎当时的语言习惯的表达.
:
: 后人把孔子放在圣人的位子上,觉得他有资格说"有朋".
: 但当时孔子能这么说话么? 即使放到今天,这么说话可能都要被人诟病一句"情商低".
: (另外,"朋"在当时还有钱(贝币)的意思,比如"既见君子,锡我百朋。",用"有朋"会引起没必要的歧义.)
:
: 尚书.洛诰: 孺子其朋,孺子其朋,其往!
: 说文: 鳥部朋下曰。鳳飛、羣鳥從以萬數。故以爲朋黨字。
:
: 如果说
: 前一句是在讲政治生活中的个人修养> 学以致用
: 第二句就是讲政治生活中的社会关系> 团结上下
:
: 理解了这一点,就自然理解,为什么会不亦乐乎了.
:
: 论语.子路: 叶公问政。子曰:“近者说,远者来。”
:
:
: 第三句
: "人"
: "人"在这里是指贵族,指统治者(与"人"对应的被统治者是"民",今天我们仍然能看到这种用法的一些痕迹)
:
: (比如:
: 论语.学而: 曾子曰:“吾日三省吾身:为人谋而不忠乎?...”
: 论语.先进: 季路问事鬼神。子曰:“未能事人,焉能事鬼?”
: 论语.八佾: 子曰:“人而不仁,如礼何?人而不仁,如乐何?”
: 论语.宪问: 子曰:“君子而不仁者有矣夫,未有小人而仁者也。”
: )
:
: 宪问: 或问子产。子曰:“惠人也。”问子西。曰:“彼哉!彼哉!”问管仲。曰:“人也。...
: [子西: 楚令尹公子申. 彼哉:'他啊',不愿评论.
: 人也: 这里可理解为'真正的人啊',人之模范.]
:
: 类似用法:
: 泰伯: 曾子曰:“可以托六尺之孤,可以寄百里之命,临大节而不可夺也。君子人与?君子人也。”
: [这里君子和人可看做是互为修饰,加强 君子人也 即"真正的人"或"真正的君子" ]
:
: 关于"民"和"人"对比:
: "周人以栗,曰使民战栗。"
: "节用而爱人,使民以时。"
: "善人教民七年,亦可以即戎矣。"
:
: 论语.颜渊: 子贡问政。子曰:“足食。足兵。民信之矣。”子贡曰:“必不得已而去,于
: 斯三者何先?”曰:“去兵。”子贡曰:“必不得已而去,于斯二者何先?”曰:“去食。
: 自古皆有死,民无信不立。”
: (民是可以去死的,反正早晚要死.但统治秩序任何时候不能崩坏,否则就是无国家,无君臣,则贵族,统治者将何以立足?此时当想起商纣,周幽...)
:
: 论语里无修饰称人基本都是特指(在今天看是特指,在当时是本义,是习惯用法)
:
: 这里说一下小人,小人是没落贵族 是贵族和民(也就是劳动者)的边界
: 他们可能还没有,也可能已经下降到民的层面,他们的生活和思维方式却不可避免的
: 和作为统治者的君子们有了差别
: 但即使是小人,他们和民仍然有本质区别,也就是他们仍然是血缘上的贵族,这意味着
: 他们依然有上升的通道,直到他们的血缘已无法追述(不被承认).
:
: 左传.鲁昭公三年:
: 叔向曰: ... 栾、郤、胥、原、狐、续、庆、伯,降在皂隶。
:
: (示例
: 论语.子路: 樊迟请学稼,子曰:“吾不如老农。”请学为圃。曰:“吾不如老圃。”樊迟出。子曰:“小人哉,樊须也!上好礼,则民莫敢不敬;上好义,则民莫敢不服;上好信,则民莫敢不用情。夫如是,则四方之民襁负其子而至矣,焉用稼?”
:
: 论语.子路: 言必信,行必果,硜硜然小人哉! [最低程度要有人身自由,然后才可能言信行果.]
: )
:
: 字义的变化:
: 人的用法自战国时起,发生了比较大的变化,孟子甚至提出"民贵君轻"这种在今天看都很进步的思想(君在这里是贵族阶级),虽然孟子当时还远远没有后世的地位,但也从一个方面反映出,"民"的社会,政治地位大幅提高,这是当时政治,经济所处的特定发展阶段决定的.
: 以后: 乱世则称"人民"讲上下平等;治世则强调有序,阶级和上对下的权威,成了一种规律.
: ("人民" 和 "民人" 都是春秋战国时对社会各阶级的总称,是两个字之合. 比如:
: 子路曰:有民人焉,有社稷焉。...
: 孟子曰:诸侯之宝三:土地,人民,政事。)
:
:
: 孔子从来都是自觉的把自己摆在统治者的位置上,摆在君子的位置上
: 即使他这个君子很多时候是有名无实,但任何时候都要有"不亦君子乎"的样子
:
: 所以,"人不知",就是统治者不知,不承认你,不用你,是政治上的失意.
:
: (如果把人解释成泛指任何人,难道是说: 要全鲁国"人.民"都认识/知道/认可了孔子,才能让他老人家从心底里感到满意?
: 或者
: 是说你学了点东西,练习了很久很有成就感,但老师就是不来考你,让你"人不知",你也不要生气,这样就很像君子了? )
:
:
: 理解了这几个关键概念在古今内涵上的不同
: 我们不难发现这一节三句话的逻辑是贯通的:
: 1 政治生活个人修养: 学以致用
: (别担心会学完,后人评价孔子:累世不能殚[竭尽]其学,当年[一辈子]不能究其礼。)
: 2 政治生活人际关系: 团结上下
: (近悦,远来)
: 3 政治生活不如意时应有的态度: 依然要有上位者的样子,君子的人设不能倒了
:
: 而绝不是某些现代版解释的三不沾.
:
: 而也只有正确理解同样文字在古今释义,背景和内涵上的差异,
: 我们才能真正体会到先秦文言文特有的 婉转隽永 含蓄悠远 .
:
: 我们也才能明白为什么"学而"这节会放在论语的开篇,
: 他对全书的概括和提纲的作用是如何体现的.
:
: 【 在 w19830818 (w19830818) 的大作中提到: 】
: : 每当拿起传世本的各类经典,心中总有不尽的感慨。《老子》、《周易》在二千多年的传抄过程中,已经被误通误改了很多的关键字,若不是近几十年出土的文献,真不知道我们自以为正确的经典,还要继续误到什么时候。例如传世本《老子》“宠辱若惊”的“宠”字,通过对马王堆
: : 子曰:学而时习之,不亦说乎!有朋自远方来,不亦悦乎!人不知而不愠 ,不亦君子乎!
: : 学而时习之,就是指学习了学问,并经常的实习。
: : ...................
:
: --
: 世界的所有秘密都被呈现在围棋中,而只要稍微开拓一下视野,那无穷无尽的变化就会滚滚涌现。在那如同迷宫般交错的横线和竖线上思索,然后每次解决困局找到新的棋路的欣喜,就如同发现天下至宝。 -- 李昌镐
: 如果平平淡淡地走,你找不到机会与他战斗。当你对子效理解力强的时候,
: 即使不发生正面交锋,也能感觉到战斗时的风声鹤唳。 -- 江维杰
: 这些波浪在既不小也不大的石头周围 不会感到单一或个别 也没有确切或永恒的名字 -- S
: 绝大部分人的更多精力是用在了更无聊的事情上。 -- GunL
:
:
:
: ※ 修改:·computec 于 Sep 27 10:06:06 2020 修改本文·[FROM: 117.136.38.*]
: ※ 来源:·水木社区 newsmth.net·[FROM: 106.121.176.*]
:
--
修改:computec FROM 117.136.38.*
FROM 221.1.219.190